Żydowski cmentarz wojenny nr 387 zostanie odnowiony. Projekt realizuje Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie.
Podczas pierwszej wojny światowej Oddziały Grobów Wojennych Armii Austro-Węgier tworzyły wydzielone miejsca pochówku dla poległych żołnierzy żydowskich. Najczęściej były to kwatery na cmentarzach żydowskich. Największy taki cmentarz, oznaczony numerem 387, powstał w południowo-zachodnim narożniku cmentarza żydowskiego w Krakowie przy ul. Miodowej 55. Spoczęli na nim żołnierze armii austro-węgierskiej i rosyjskiej. W kolejnych latach pochowano również żołnierzy poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej, m.in. szeregowca Judę Filozofa. Łącznie na cmentarzu – w 161 grobach indywidualnych oraz dwóch zbiorowych – pogrzebano 325 osób.
Cmentarz żydowskich żołnierzy I wojny światowej w Krakowie
Nagrobki w formie niskich prostopadłościanów były wykonane z dolomitu libiąskiego. Inskrypcje w językach hebrajskim i polskim uzupełniały metalowe emblematy z wyobrażeniami wieńca laurowego, gwiazdy Dawida, hełmu i miecza. W 1937 r. w kwaterze odsłonięto pomnik.
Podczas drugiej wojny światowej Niemcy zdewastowali kwaterę. Proces niszczenia trwał także w kolejnych latach. Do dziś przetrwało jedynie 28 indywidualnych nagrobków. Dodatkowo odnaleziono kilkanaście fragmentów rozbitych macew.
W tym roku Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie rozpoczęła porządkowanie kwatery i konserwację nagrobków. Wartość prac to ponad 129 tys. zł. Znaczną część finansowania zapewnia Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, którego dysponentem jest Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.
„Zachowane nagrobki są już oczyszczone. Uczytelniane są napisy i uzupełniane ubytki. Odtworzone zostaną emblematy na zwieńczeniach nagrobków. Te nagrobki, które przetrwały we fragmentach, będą umieszczone w zrekonstruowanych stelach. Po zakończeniu prac zabytkowe płyty staną w miejscu pierwotnej kwatery wojskowej” – poinformował Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.
Po 1945 r. w obrębie cmentarza nr 387 dokonywano pochówków krakowskich Żydów, co uniemożliwia ustawienie niektórych nagrobków żołnierzy według pierwotnego rozplanowania.
W 2021 r. Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa wspiera także inne działania na cmentarzu żydowskim przy ul. Miodowej: projekt budowlany zabezpieczenia konstrukcyjnego i remontu muru ogrodzeniowego (budżet 156 975 zł) oraz konserwację macew (287 820 zł).
Tekst: Krzysztof Bielawski
