– W tym roku każdy z nas idzie sam w tym Marszu, ale razem tworzymy wspólnotę pamięci – tak do udziału dziewiątym Marszu Pamięci 22 lipca organizowanym przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w 78. rocznicę rozpoczęcia przez Niemców wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego zachęca dyrektor instytucji, prof. Paweł Śpiewak.
Tegoroczny Marsz Pamięci odbędzie się w innej formie niż w latach ubiegłych. W odróżnieniu od poprzednich rocznic potrwa on nie jeden dzień, a prawie dwa miesiące. Począwszy od 22 lipca do 21 września br., w okresie nawiązującym do czasu trwania wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego w lecie 1942 roku, będzie można indywidualnie i w dogodnym dla siebie czasie przejść symboliczną trasę „od śmierci do życia” rozpoczynającą się pod pomnikiem Umschlagplatz, a kończącą się w tym roku obok kamienicy przy ul. Chłodnej 20 w Warszawie, gdzie do śmierci mieszkał bohater Marszu, Adam Czerniaków.
Adam Czerniaków był pedagogiem, działaczem społecznym i publicystą, radnym miejskim Warszawy, senatorem RP, który w warszawskim getcie Warszawy pełnił funkcję prezesa Judenratu. “Żądają ode mnie, bym własnymi rękami zabijał dzieci mego narodu. Nie pozostaje mi nic innego, jak umrzeć” – pisał w liście pożegnalnym do żony. Niespełna godzinę później po zanotowaniu tych słów, w drugim dniu wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego, Czerniaków popełnił w swoim gabinecie samobójstwo przez zażycie cyjanku potasu. Był to wyraz jego protestu i bezsilności wobec wywożenia w nieznane na śmierć mieszkańców getta, w tym szczególnie małych sierot. – Mimo różnych ocen jego osoby spełnił swój obowiązek. Gestem samobójstwa wykrzyczał światu tragedię jaka działa się na terenie Polski – podkreśla, prof. Śpiewak.
Na zakończenie Marszu, jak w latach poprzednich, będzie można przywiązać Wstążki Pamięci z imionami zamordowanych warszawskich Żydów do specjalnie stworzonej na potrzeby Marszu instalacji, która zostanie udostępniona w siedzibie Fundacji Archeologia Fotografii znajdującej się w kamienicy przy ul. Chłodnej 20. – Jak co roku na wstążkach notujemy imiona tych, którzy zginęli. Ja wybrałem dla siebie imię Szaul związane z pierwszym królem Izraela, ale najważniejsi są ci niemi, bezsilni bohaterowie getta, którzy zginęli bezimiennie, zgięli w dołach zapomnienia zagazowani przez Niemców w obozie Treblinka – przypomina prof. Śpiewak.
Trasa indywidualnego Marszu: Umschlagplatz (ul. Stawki róg ul. Dzikiej), ul. Stawki, ul. Karmelicka, ul. Mordechaja Anielewicza, Al. Jana Pawła II, ul. Dzielna, ul. Smocza, ul. Nowolipie, ul. Żelazna, ul. Chłodna.
Na uczestników wydarzenia od południa 22 lipca br. pod pomnikiem przy ul. Stawki, w recepcji Żydowskiego Instytutu Historycznego, przy ul. Tłomackie, a później również w siedzibie Gminy Żydowskiej w Warszawie oraz w JCC Warszawa (w godzinach otwarcia każdej z instytucji) będą czekały mapy z trasą Marszu i Wstążki Pamięci.
