Nowa książka Zbigniewa Pakuły to zbiór czternastu opowieści o Żydach z Poznania i Poznańskiego. Ich bohaterami są Chana Auerbach, Anna Krasnokucka, Fira Mełamedzon, Ida Milewicz, Hela Perkal, Łucja Pinczewska-Gliksman, Fira Sochaczewska, Eliasz Abramowicz, Jerzy Herszberg, Jakub Janowski, Hersz Kronenberg, Noach Lasman, Leopold Sokołowski i Eliasz Zajde.
W czasie wojny znaleźli się w gettach, obozach i na terenie sowieckiej Rosji. Są to więc opowieści o przetrwaniu w nieludzkich czasach. Większość z bohaterów książki po wojnie wyjechała z Polski, najczęściej do Izraela. W podróż wyruszyli zabierając straszliwe wspomnienia i wiarę w kraj, w którym wreszcie znajdą swój dom, założą rodziny i żyć będą z podniesioną głową. Po 1956 i 1968 roku dołączyli do nich ci, którzy przez kilka powojennych lat żyli w Polsce złudzeniami.
– Ich historie mają wiele wspólnego – mówi Zbigniew Pakuła. – We wspomnieniach spacerują tymi samymi ulicami, odwiedzają jedyną żydowską szkołę w międzywojennym Poznaniu, przywołują nauczycielkę Feigę Propstową, kawiarnię Hirschlika, Nową Synagogę przy ulicy Stawnej, organizację Ha-Szomer ha-Cair w której uczyli się wiary w ideały na przekór otaczającej ich rzeczywistości. Przywołują miasteczka, z których do Poznania przyjechali ich rodzice (Zduńską Wolę, Słupcę, Brzeziny, Ostrołękę, Szawle, Sosnowiec, Łódź …).

Spotkanie ze Zbigniewem Pakułą, Atelier Wimar w Poznaniu, prowadzenia Maria Krześlak-Kandziora, 18.02.2019
Wojna na zawsze przekreśliła ich świat. Wyszli z niej bez swoich najbliższych, zaskoczeni, że przeżyli wbrew planom nazistów. Budując nowe życie nigdy jednak o swoim dzieciństwie w Polsce nie zapomnieli. W ich pamięci na zawsze pozostały chwile, kiedy wracając ze szkoły witali ich rodzice i rodzeństwo. Dzieląc się wspomnieniami z autorem książki opowiadają także o swoim życiu po Zagładzie, nowych rodzinach i państwie Izrael.
– Na blisko czterystu stronach – wyjaśnia autor – zapisane są losy zaledwie czternastu bohaterów książki, ale w tle pojawiają się kolejne postaci, tworząc w jakimś stopniu zbiorowy portret społeczności żydowskiej międzywojennego Poznania.
Zbigniew Pakuła, “Chawerim. Poznańscy Żydzi”, wyd. Stowarzyszenie Miasteczko Poznań