Muzeum w Treblince zapowiada zbudowanie w ciągu najbliższych dwóch lat Centrum Edukacyjnego. Jednym z jego elementów będą produkcje filmowe, mające przybliżyć zwiedzającym historię obozów. Dotarliśmy do tych materiałów. W obecnej formie głównie zniekształcają one historię Holokaustu.
Muzeum w Treblince na swojej stronie informuje o realizacji projektu “Usłysz nas – etap I” finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach tego projektu powstaje utwór muzyczny, mający stać się motywem przewodnim działalności muzeum, inne utwory muzyczne mające ilustrować relacje świadków, film “Oczy suche od łez”, który trafi na muzealną wystawę oraz krótkie video przedstawiające historię Treblinki.
“Głównym założeniem tego przedsięwzięcia jest przygotowanie odpowiedniego przekazu, który ułatwi upowszechnianie wiedzy o tych zdarzeniach i dramatycznych losach ofiar oraz opracowanie narzędzi, które umożliwią dotarcie z tym przekazem do szerokiego grona odbiorców w Polsce i za granicą” – podaje Muzeum.
Muzeum w Treblince próbowało pozyskać środki na sfinansowanie tego projektu w 2021 r. z programu “Niepodległa”. Wystąpiło o 250 tys. zł, ale wniosek został odrzucony. W budżecie na 2022 r. Ministerstwo Kultury przeznaczyło na “Usłysz nas” aż 1 568 000 zł, ale należy założyć, że chodzi tu o całość projektu, a nie jedynie pierwszy etap wyceniony wcześniej znacznie niżej.
Dotarliśmy do materiałów filmowych, które przygotował na zlecenie Muzeum polski reżyser. W mailach rozesłanych do osób, którym prezentował swe dzieło, pisze on, że brak zabudowań poobozowych sprawia, iż nie da się zrozumieć, czym to miejsce było. “Nawet przewodnikom trudno sprawić, by zwiedzający wyobrazili sobie, gdzie się znajdują” – twierdzi. Jego film na oddawać “atmosferę i dźwięki przeszłości”. Przejdźmy więc do tych dźwięków.
Film o obozie zagłady w Treblince trwa ok. 7 minut. Widzimy w nim współcześnie zbudowane elementy upamiętnieniowe oraz wizualizacje zabudowań obozowych. Narratorzy opisują przybycie do obozu oraz odbywającą się na rampie selekcję więźniów.
Drzwi do wagonu otwierają Ukraińcy, stoją tam też Niemcy, którzy polecenia wydają po niemiecku. Ofiary płaczą, a kiedy słychać ich głosy – okazuje się, że mówią po polsku. Narrator mówi o potwornych scenach, jakie rozgrywały się na rampie, rozdzielaniu kobiet i mężczyzn, strzyżeniu kobiet, przemocy wobec więźniów. Opisywana jest topografia obozu i jego funkcjonowanie.
Wiemy od razu, że sprawcami są tutaj Niemcy i pomagający im Ukraińcy. Nie wiemy, kim były ofiary. W całym filmie ani razu nie pada słowo “Żydzi”. Narrator czytający wspomnienia ofiar nie mówi jak się nazywały, nie pojawia się też żadna plansza o tym informująca. Mowa jest o trupach, ofiarach, ludziach – ale nie o Żydach. Nazwiska osób, których relacje wykorzystano w filmie pojawiają się dopiero w napisach końcowych. O ile ktoś je obejrzy, to w tym momencie być może domyśli się żydowskiego pochodzenia więźniów Treblinki. Dowie się też, że dzieło to jest częścią projektu “Usłysz nas – etap I”, finansowanego przez Ministerstwo Kultury.
Historykiem konsultującym film był Edward Kopówka, dyrektor Muzeum w Treblince.
Wymazywanie z historii cierpienia Żydów i zastępowanie go cierpieniem Polaków nie jest zabiegiem nowym. Widz, który obejrzy tak skonstruowany film, uzna, że ok. 900 tys. ofiar obozu zagłady w Treblince to głównie Polacy. O Żydach nie dowie się niczego. Nie usłyszy nawet słowa „Żydzi”, które twórcy dzieła z niezrozumiałych powodów postanowili przemilczeć. Zobaczy natomiast zniekształcony obraz historii Holokaustu, który jest coraz śmielszym elementem polskiej polityki historycznej realizowanej przez państwowych urzędników. Zamiast historii, mamy tu wpisywanie się w rządową propagandę, którą znów musimy finansować z naszych podatków.
